هوش هیجانی :
تعریف اولیه هوش هیجانی برای اولین با در سال 1990 توسط مایر با همکاری پیتر سالوی مطرح شد این تعریف هوش هیجانی را نوعی پردازش اطلاعات هیجانی که شامل ارزیابی صحیح هیجانها درخود و دیگران و بیان مناسب هیجانها و تنظیم سازگارانه هیجانها است، به نحوی که به بهبود جریان زندگی منجر شود.
پژوهشگران و اندیشمندانی که در این حوزه به تحقیق و بررسی می‎پرداختند. کم‎کم تعاریف متعدد و مفصل‎تری ارائه نمودند، یکی از آنها گلمن بود که هوش هیجانی را به پنج حوزه تقسیم نمود که عبارتند از:
1- آگاهی ازهیجانهای خود
2- مدیریت هیجانها
3- برانگیختن خود
4- شناسایی هیجانهای دیگران
5- تنظیم روابط خود با دیگران

در واقع در تعریف بالا، انگیزش و به طورکلی روابط اجتماعی مورد تاکید قرار گرفتند و توانایی درک و پردازش اطلاعات هیجانی با برخی خصیصه‎های دیگر، ترکیب شدند که درنهایت ازآن یک شاخص عددی تحت عنوان ضریب هوش هیجانی به دست آمد (مایر و همکارانش، 1990).
براساس آنچه گفته شد می توان از دو رویکرد در تعریف هوش هیجانی نام برد :
الف) رویکرد‎های اصیل و غیرترکیبی که هوش هیجانی را به عنوان هوشی که شامل هیجان است، تعریف می کند.
ب) رویکردهای معمولی و ترکیبی که هوش‎هیجانی را با مهارت‎ها و خصیصه‎های دیگری چون بهزیستی روانی، انگیزش و توانایی برقراری ارتباط با دیگران در هم می‎آمیزد و بر ترکیبی از آنها تاکید دارند (گلمن ،1995).
هوش هیجانی بوسیله مایر، سالووی و کارسو (1997)این گونه تعریف شده است‎: «هوش هیجانی عبارتست از توانایی ادراک هیجانها، جهت دستیابی به هیجانی سازنده که به کمک آنها بتوان به ارزیابی افکار، فهم هیجانها و دانش هیجانی خود پرداخت و با استفاده ازآن بتوان موجبات پرورش احساسات و رشد خود را فراهم ساخت». هوش هیجانی در تضاد یا تقابل با هوش شناختی نمی‎باشد و در آن مغز بر قلب چیره نمی‎شود، در واقع در هوش هیجانی مغز و قلب یا هوش و هیجان به صورتی یگانه و منحصر به فرد با یکدیگر ترکیب می‎شوند.
برای سنجش هوش هیجانی افراد، دانشمندان و نظریه‎پردازان به ارائه پرسشنامه‎ها و روشهای مختلفی پرداخته‎اند. یکی از نظریه‎پردازان به نام بارـ اون پرسشنامه EQ را برای سنجش هوش هیجانی ارائه نموده است.
بارـ اون مدیریت استرس را به عنوان یکی از مقیاس‎های ترکیبی آزمون EQ قرارداده است. این مقیاس ترکیبی دارای دو خرده مقیاس است که عبارتند از :
1- تحمل استرس که به ارزیابی توانایی فرد در مقاومت و ایستادگی در برابر وقایع ناخوشایند و داشتن هیجانهای قوی برای انطباق مثبت و سازنده با استرس‎ها مربوط می‎شود.
2- کنترل تکانه‎ها که به ارزیابی توانایی مقاومت افراد در برابر تکانه یا به تاخیر انداختن آن‎ها و توانایی کنترل هیجانها مربوط می‎شود. مطالعه‎ای که در انتاریو انجام شده، نشان داده که آنانی که شدیدا به الکسی تیما مبتلا می‎باشند، معمولا نمی‎توانند هیجانها و تکانه‎های عمل خود را کنترل نموده و انطباق و سازگاری مثبت و سازنده‎ای با موقعیت‎های استرس‎زا ندارند. بار ـ اون هوش هیجانی را با توجه به 15 مولفه حل مساله، شادمانی، استقلال، تحمل فشار روانی، خودشکوفایی، خود‎آگاهی هیجانی، واقع‎گرایی، روابط بین‎فردی، خوش‎بینی، عزت نفس، کنترل تکانش، انعطاف‎پذیری، مسئولیت پذیری، همدلی، خودابرازی مورد بررسی قرار داده و با توجه با این مولفه‎ها به طراحی پرسشنامه‎ای برای اندازه‎‎گیری هوش هیجانی پرداخته است (بار – اون، 2000).